درمان لک صورت یکی از مهمترین گام های زیبایی صورت است. لکه های تیره (هایپر پیگمانتاسیون) هنگامی بر روی پوست پدیدار می شوند که پوست بیش از مقدار طبیعی ملانین تولید کند. چشم، پوست و مو رنگ خود را از ملانین می گیرند. لکه های تیره پوست نیازمند درمان نبوده و بروز آن ها جای نگرانی ندارد. با این حال، برخی افراد به دلایل زیبایی تمایل به رفع آن ها دارند. بسته به علت بروز، افراد برخی از انواع این لکه ها را (لکه های پیری یا لکه های آفتابی) می نامند. در این مقاله عوامل، درمان های پزشکی و درمان های خانگی لکه های تیره پوست را بررسی می کنیم.
علائم لک صورت
لکه های تیره پوست می توانند رنگی از قهوه ای روشن تا تیره داشته باشند. رنگ لکه های تیره به رنگ پوست فرد بستگی دارد. این لکه ها از جنس بافت پوست بوده و دردناک نمی باشند. لکه های تیره علاوه بر داشتن اندازه های متفاوت می توانند در هر ناحیه از بدن تشکیل شوند. با این حال، اغلب در نواحی بروز می دهند که در معرض نور خورشید قرار دارند.
بروز لکه های تیره در نواحی زیر رایج است:
پشت دست ها
صورت
کمر
شانه ها
رنگ لکه ها در افراد دارای پوست تیره اغلب چند پرده تیره تر بوده و معمولا ظرف ۶ تا ۱۲ ماه از بین می رود. از بین رفتن لکه های تیره تر می تواند سال ها به طول انجامد. با اینکه لکه ها می توانند به رنگ قهوه ای بروز داده و تفاوت رنگ زیادی با پوست داشته باشند، اما تغییرات شدید رنگ پوست اغلب ظاهری به رنگ آبی یا خاکستری دارد.
علت لک صورت
لکه های تیره چندین عامل متفاوت دارند که به شرح زیر می باشند:
لک صورت بخاطر آفتاب سوختگی
لکه های ناشی از این عامل اغلب به نام لکه های آفتابی یا کبدی نامیده می شوند. افراد پس از قرار گرفتن در معرض نور خورشید یا دستگاه های برنزه سازی به این لکه ها دچار می شوند. نواحی ای از بدن که بیشترین مقدار نور خورشید را دریافت می کنند، از نظر ابتلا به این لکه های خورشیدی در معرض خطر بالا تری قرار دارند. از جمله این نواحی می توان به صورت، دست ها و بازو ها اشاره کرد.
لک صورت بخاطر هورمون
ملاسما یک اختلال پوستی است که منجر به تغییر رنگ نواحی کوچکی از پوست می شود. این اختلال در زنان مخصوصا در دوره بارداری بیشتر است.
تاثیر مصرف دارو بر لک صورت
برخی دارو ها می توانند تولید رنگدانه های پوستی را افزایش داده و منجر به بروز لکه های تیره شوند. رایج ترین عامل نیز دارو های ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs)، تتراسایکلین و سایکوتروپیک ها هستند.
لک صورت بخاطر التهاب پوست
لکه های تیره می توانند پس از التهاب پوست پدیدار شوند. التهاب می تواند در اثر عوامل مختلفی بروز دهد که از جمله آن ها می توان به اگزما، پسوریازیس، آسیب پوستی و آکنه اشاره کرد.
لک صورت بخاطر زخم
لکه های تیره می توانند پس از التیام نیش حشرات، سوختگی یا بریدگی پوست به وجود آیند. همچنین امکان دارد با گذشت زمان محو شوند.
تحریک پوستی
محصولات زیبایی پوست یا مو نیز می توانند سبب تحریک پوست و تشکیل لکه های تیره شوند.
دیابت و لک صورت
دیابت می تواند سبب تیره تر شدن برخی نواحی پوست شود. بیماری های مرتبط با دیابت شامل آکانتوزیس نیگریکانس، لکه های ساق پا و درماتوپاتی دیابتی هستند. برخی افراد این موارد را با لکه های پیری اشتباه می گیرند. آکانتوزیس نیگریکانس بیماری است که سبب تیرگی و نرمی پوست می شود. لکه های تیره پوست نیازمند درمان نبوده اما برخی افراد به دلایل زیبایی خواهان رفع آن ها هستند.
تشخیص لک صورت
پزشک یا متخصص پوست با معاینه لکه های تیره و گرفتن تاریخچه پزشکی به عامل لکه های تیره پوست پی می برد. در حین معاینه فیزیکی ممکن است پزشک با استفاده از لامپ وود پوست بیمار را معاینه کند. لامپ وود با تابش امواج فرابنفش این لکه ها را برای پزشکان نمایان می کند. در برخی موارد، به دلیل ویژگی های خاص یک لکه پزشکان آزمایش های بیشتری انجام می دهند تا وجود عامل سرطان بررسی شود.
عوامل خطر لک صورت
تمامی افراد می توانند به لکه های تیره پوست دچار شوند. به نظر می رسد که برخی عوامل خطر احتمال ابتلای افراد را افزایش می دهند. از جمله این عوامل می توان به موارد زیر اشاره کرد:
دیابت
بارداری
بیماری کبدی
آسیب یا تروما به پوست
قرار گیری در معرض نور خورشید
دارو های افزایش دهنده تولید رنگدانه
بیماری های پوستی از جمله آکنه، اگزما یا پسوریازیس
درمان لک صورت
متخصصان پوست می توانند برای روشن کردن لکه های تیره پماد یا فرایند های درمانی تجویز کرده و یا در برخی موارد نسبت به برداشت لکه ها اقدام کنند. فرایند های درمانی نسبت به پماد ها هزینه بیشتری دارند. با اینکه سرعت تاثیر گذاری فرایند های درمانی بیشتر است اما احتمال بروز عوارض جانبی ناشی از آن ها نیز بالا تر می باشد. بهترین گزینه درمانی می تواند به علت، اندازه و ناحیه لکه تیره بستگی داشته باشد. متخصص پوست می تواند یکی از درمان های زیر را برای رفع لکه های تیره پیشنهاد دهد:
درمان لک صورت با لیزر
درمان های لیزری صورت انواع مختلفی دارند. رایج ترین لیزر رفع لکه ها از پالس های شدید نوری استفاده می کند. نور لیزر ملانین را هدف قرار داده و لکه های تیره را از بین می برد.
درمان لک صورت با میکرودرم ابریژن
در فرایند میکرودرم ابریژن متخصص پوست با استفاده از یک ابزار خاص و دارای سطحی خشن، لایه خارجی پوست را از بین می برد. این درمان با تحریک تولید کلاژن جدید سبب کاهش لکه ها می شود.
درمان لک صورت با لایه بردار های شیمیایی
لایه بردار های شیمیایی محلول هایی هستند که بر روی پوست اعمال شده و با از بین بردن سطح پوست منجر به رشد پوست جدید می شوند. این روش می تواند به تدریج سبب رفع لکه های تیره شود.
درمان لک صورت با کرایوتراپی
کرایوتراپی فرایندی است که در آن نیتروژن مایع با هدف انجماد بر نواحی تیره اعمال شده و به سلول های پوست آسیب می رساند. پوست معمولا پس از التیام رنگ روشن تری خواهد داشت.
درمان لک صورت با پمادهای روشن کننده پوست
این پماد ها سبب روشن و سفید تر شدن رنگ پوست می شوند. پماد های روشن کننده به صورت تدریجی اثر کرده و ظرف چند ماه ظاهر لکه های تیره را کاهش می دهند. هیدروکوئینون، عنصری فعال در پماد ها، سبب جلوگیری از تولید ملانین می شود. محصولات تجویزی معمولا دارای ۳ تا ۴ درصد از این ماده هستند.
پیشگیری از لک صورت
ممکن است پیشگیری از بروز لکه های تیره پوست همیشه امکان پذیر نباشد. برای مثال، پیشگیری از تغییرات هورمونی دوره بارداری که منجر به ایجاد ملاسما می شوند امکان پذیر نیست. با این حال، اقداماتی وجود دارند که افراد با عمل به آن ها می توانند احتمال ابتلا به لکه های تیره را کاهش داده و از تیره تر شدن آن ها پیشگیری کنند. از جمله این اقدامات می توان موارد زیر را نام برد:
به صورت روزانه و حتی در روز های نه چندان آفتابی از ضد آفتاب هایی با SPF بالا تر از ۳۰ استفاده کنید.
جهت محافظت بیشتر از پوست خود از کلاه های لبه پهن و عینک آفتابی استفاده کنید.
نسبت به درمان بیماری هایی چون آکنه اقدام کنید زیرا این موارد می توانند به بروز التهاب منجر شوند.
از قرار گرفتن در معرض آفتاب در ساعت های ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر خودداری کنید. نور خورشید در این ساعت ها بیشترین قدرت را دارد.
